Kreatywność – umiejętność dzieci, artystów i wynalazców. Dla reszty śmiertelników wydaje się zapomnianym artefaktem, choć w rzeczywistości wcale nim nie jest – każdy z nas ma bowiem jej pokaźne pokłady, które czasem trzeba po prostu wydobyć. A uwolnione, można dobrze zagospodarować. Kreatywność jest bowiem narzędziem do pokonywania problemów, tworzenia nowych rozwiązań i wymyślania niesamowitych rzeczy. Jeśli chcesz więc rozwinąć tą zdolność, zerknij na poniższe propozycje.
Ale o co w ogóle chodzi?
Najpierw, szybka definicja taktyczna. Czym właściwie jest kreatywność? Wikipedia określa ją jako „proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji lub nowych skojarzeń, powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami.” To całkiem dobre, choć skomplikowane wyjaśnienie. Kreatywność to zdolność pozwalająca nam na abstrahowanie, tworzenie skojarzeń i metafor oraz myślenie dywergencyjne – wszystko to, co odpowiada za wyobrażanie i myślenie outside the box. Jest ważną, ewolucyjną umiejętnością – kreatywne myślenie nieraz uratowało tyłki naszym pradawnym przodkom. Czemu więc my mamy z niej nie skorzystać?
Abstrahowanie
1. Kosmita
Urządzamy sobie burzę mózgów – wypisujemy wszystko to, co może robić człowiek. Gdy to zrobimy, wybieramy jedną cechę i rysujemy kosmitę, który ma bardzo silnie rozwiniętą ową zdolność.
2. Kot ministra jest…
Losujemy literę alfabetu – w grupie może to być poprzez bezgłośne odliczanie i mówienie „stop”, indywidualnie poprzez np. krążenie palcem nad klawiaturą i zatrzymanie się w dany momencie. Wybrana litera staje się pierwszą literą przymiotnika, którym możemy określić „kota ministra”. Np. jeśli literą było by „I” wówczas kot naukowca jest indoktrynowany. W przypadku indywidualnej rozgrywki, zapisujemy wszystkie przymiotniki, które przyjdą nam do głowy w ciągu np. 2 minut. W grupowej zabawie, osoby po kolei wymieniają przymiotniki, a jeśli ktoś nie jest w stanie od razu wymyślić określenia, odpada. Gramy do momentu, w którym odpadną wszyscy oprócz jednej osoby.
3. Tysiąc definicji
Zadanie polega na tworzeniu nowych definicji znanych nam rzeczy. Im bardziej popłyniemy, tym lepiej. Wybierzmy np. okno. Zdanie zaczynamy od „Okno jest to…” i tworzymy!
- Okno jest to ulubiona dziura w ścianie.
- Okno jest to wyskakujące fatum Windowsa.
- Okno jest to furtka dla komarów.
- Okno jest to najfajniejsza część pokoju.
4. Archiwum
Ćwiczenie dla grupy (więc zabawa domowa dla całej rodziny). Uczestnicy odpowiadają na coraz bardziej doprecyzowane pytania – np. najpierw pytamy „Co jest białe?”, następnie „Co jest białe i miękkie?”, a później „Co jest białe, miękkie i hałaśliwe?”. Im więcej kryteriów, tym trudniejsze zadanie i tym więcej kreatywności wymaga.
Myślenie dywergencyjne
1. Tworzę to!
Uczestnicy wymyślają całkiem nowe słowo, a następnie tworzą do niego definicję graficzną.
2. K… M… R…. S…
Zadanie polega na ułożeniu zdania, którego wszystkie słowa zaczynają się na podane litery alfabetu (i są w takiej samej kolejności). Więc np. tutaj, możemy wykreować „Katarzyna miała radosnego skowronka”. Wariacje liter mogą być różne:
- T…T…T…
- Ś…M…B…
- Ś…J…D…D…
- M…M…M…
3. Podróżnik przed podróżą
Ćwiczenie ruchowe (bo ruch to zdrowie!). Każda z uczestniczków przedstawia czynność, której podróżnik uczy się przed podróżą np. podróżnik ćwiczy odganianie komarów, podróżnik uczy się jeździć na nartach, podróżnik uczy się skakać po ruchomych kłodach.
4. Jaki jest ten przedmiot?
Wybieramy przypadkowy przedmiot z naszego otoczenia i po kolei wymieniamy jego cechy. Np. traf padł na „kubek” – zatem kubek jest szklany, uszaty, kolorowy, pojemny, spektakularny, smukły, pękaty, stłuczony…
Myślenie skojarzeniowe
1. Najkrótszy łańcuch
Zadanie polega na zaproponowaniu jak najkrótszego łańcucha skojarzeń, za pomocą którego możemy połączyć dwa dowolne słowa – np. „żarówka” i „paprotka”. Taki ciąg może wyglądać: żarówka-światło-fotosynteza-paprotka.
2. Piramida skojarzeń
Wybieramy 6 lub 8 słów – na przykład przez ich losowanie na karteczkach lub poprzez wspólną burzę mózgów nad konkretnym zagadnieniem. Zapisujemy te słowa obok siebie, na samym dole kartki. Następnie – idąc w górę piramidy i kartki – łączymy za pomocą wspólnych skojarzeń dwa sąsiadujące ze sobą pojęcia. Tak postępujemy do momentu, aż na szczycie naszej piramidy pozostanie jedno skojarzenie łączące wszystkie pozostałe.
3. Acesulfam-k
Zadanie polega na wykonaniu rysunku skojarzeniowego odpowiadającego na pytanie: „Jak mógłby wyglądać „acesulfam-k”? Jeśli wiecie, że czym jest acesulfam-K (spoiler: substancją słodzącą E-950), to możecie spróbować wykonać to samo polecenie dla innych słów, np.:
- młaka (spoiler: wypływ wody podziemnej na zatorfionym lub zabagnionym terenie)
- wychuchol (spoiler: niewielki ssak przypominający kreta)
- choreg (spoiler: obywatel w starożytnej Grecji, mający obowiązek zebrania i przygotowania chóru na igrzyska teatralne)
- duratec (spoiler: rodzaj silnika benzynowego rzędowego)
- protuberancja (spoiler: wielkie łuki i pętle płonącej materii podnoszące się z powierzchni Słońca i opadające na nie z powrotem)
- epikryza (spoiler: zbiór zaleceń lekarskich, popularny wypis)
4. Ruch skojarzeniowy
Ćwiczenie ruchowe – osoba losuje karteczkę z nazwą przedmiotu. Zadanie polega na wykonaniu jakiegoś prostego ruchu, który kojarzy się z danym przedmiotem np. krzesło może się kojarzyć z ruchem siadania.
Myślenie metaforyczne
1. Nowe symbole
To zadanie rozpoczyna się od wybrania jakikolwiek zwykłego przedmiotu np. buta. Następnie, należy wypisać wszystkie możliwe funkcje owej rzeczy, a dla wybranych funkcji spróbować znaleźć nowe znaczenia, które mogą mieć sens metaforyczny. Np. but może mieć funkcję ochronną, umożliwia przemieszczanie się i pokonywanie dużych odległości. Metaforą dla tych funkcji może być droga człowieka przez życie, samodzielna podróż przez różne trudności.
2. Bądź wodą, mój przyjacielu
Nazwa tego ćwiczenia jest zaciągnięta z cytatu legendy kina, Bruce’a Lee. Ten niezapomniany aktor i niezwykły człowiek powiedział kiedyś:
„Bądź jak woda przedostająca się przez szczeliny skały. Bądź elastyczny, dostosuj się do obiektu, a znajdziesz drogę przez lub wokół niego. Jeśli nie pozostanie w Tobie nic zatwardziałego, rzeczy zewnętrzne otworzą się same. Opróżnij swój umysł, bądź bezkształtny – jak woda. Jeśli nalejesz wody do kubka, stanie się ona kubkiem. Wlewasz ją do butelki, jest butelką. Wlejesz ją do czajnika, staje się czajnikiem. Woda może płynąć lub niszczyć. Bądź wodą, mój przyjacielu.”
Twoje zadanie polega na stworzeniu rady na wzór słów mistrza, ale używając innego porównania, nawiązującego do losowego przedmiotu np. krzesła. Wówczas tworzymy wypowiedź wypełnioną porównaniami i kończącą się słowami „Bądź krzesłem, mój przyjacielu” – np. „Bądź jak krzesło przy twym kuchennym stole. Dawaj oparcie, bądź stabilnym. Stój twardo na ziemi, ale nie bój się też zmienić swego miejsca. Bądź krzesłem, mój przyjacielu”.
3. Życie studenta jest jak…
Na kartce wypisujemy nasze ulubione zabawy z dzieciństwa np. huśtanie się na huśtawce, granie w Monopoly i itp. Następnie, na ich podstawie dokańczamy zdanie „Życie studenta jest jak…” – np. „Życie studenta jest huśtanie się na huśtawce, bo to ciągłe wzloty i upadki”. Jeśli nie możesz wymyśleć przykładów dla żaków, zdanie kluczowe można nieco zmodyfikować, dajmy na to:
- Życie osoby self-employed jest jak…
- Bycie szefową jest jak…
- Bycie tatą jest jak…
- Życie informatyka jest jak…
4. Sketchnoting
Sketchnoting nie dość że jest świetną formą nauki (dla niektórych), to jest jeszcze bardzo dobrym ćwiczeniem myślenia metaforycznego. W ramach tego zadania wybierz tekst, którego chcesz się nauczyć i spróbuj zrobić z niego notatki za pomocą symboli, rysunków i jak najkrótszych zdań.
I gotowe! Oto zestaw paru ćwiczeń wartych Waszego czasu i uwagi. Oczywiście, sposobów ćwiczenia kreatywności jest o wiele więcej (w końcu ogranicza nas tylko nasza kreatywność 😊), ale powyższe przykłady to naprawdę dobra baza do działania w domu. Tak więc daj się porwać wyobraźni i spróbuj uwolnić wewnętrzne pokłady swojej innowacyjności – i kto wie, może się okazać że w twórczym szale wpadniesz na jakieś nowe, znakomite pomysły biznesowe.
